زبان و زندگی

نویسندگان

محمود فرهادی

دکتری جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی علی کاظمی

کارشناس ارشد جامعه‏شناسی

چکیده

مقاله ی حاضر در پی کاوش نسبت زبان و زندگی در جامعه ی معاصر ایران است. تلقی متبوع این مکتوب از زبان و زندگی بر فلسفه ی «ویتگنشتاین متأخر» و «هایدگر متقدم» متکی است. پس از معرفی ریشه های فلسفی، معادل جامعه شناختی آن ها نزد متفکران جامعه شناسی معاصر برای تمهید کارپایه ی مفهومی مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس گفتمان مدنظر «فوکوی» دیرینه شناس و وجه جامعه شناختی آن نزد «لاکلاو» و «موفه» به مثابه راهنمای نظری پژوهش تعیین شد. پس از گشودن گره های نظری و تعیین محدوده ی معناییِ مفاهیم مرکزی، «تحلیل گفتمان» که بیش ترین قرابت با موضوع و مسئله ی این مکتوب را داراست به عنوان روش تحقیق برگرفته شد. اطلاعات مورد تحلیل از طریق مصاحبه ی باز و نیمه ساخت یافته از دو قشر پزشکان و بازاریان فراهم شده است. نتایج تحقیق از طریق تحلیل بازی های زبانی و اعمال گفتمانی مصاحبه شوندگان، سه صورت بندی گفتمانی را پیش نهاد که با عناوین گفتمان علمی، گفتمان عرفی و گفتمان شرعی از هم تفکیک شده اند. مقایسه ی تحلیلی موارد مصاحبه ناظر بر این است که بازی های زبانی و اعمال گفتمانیِ هر صورت بندی، منظومه ی گفتمانی متمایزی پدید می آورد که منبع معنادهی به زندگی عاملان اجتماعی است. بر این اساس و با تکیه بر مبانی نظری تحقیق، سامان زندگی و هستیِ اجتماعی در جامعه ی معاصر ایران را می توان از منظری زبانی مورد فهم قرار داد. منظر زبانی، فهمی نو از مناسبات اجتماعی به دست می دهد و روابطی را به تحلیل می کشد که از دام نظریات کلاسیک می گریختند. این مقاله استدلال می کند زبان دریچه ای است که می تواند برای فهم پیچیدگی جامعه ی معاصر ایران، به غنای نظریه ی جامعه شناسی بینجامد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

زبان فارسی تاجیکی در زمان زندگی میرسیدعلی همدانی

زمان زندگی میرسیدعلی همدانی (۱۳۱۴-۱۳۸۶م.) با ایام پرآشوب انقراض دولتداری خان‌های مغول، خروج سربداران و آغاز دولتداری تیموریان مطابق می‌آید. در آن روزگار، زبان فارسی دری یا به‌اصطلاح امروزی، زبان فارسی تاجیکی در قسمت بزرگ سرزمین آسیا (آسیای مرکزی، آسیای خرد، آسیای غربی، آسیای شرقی و آسیای جنوبی) زبان عمومی بین‌المللی تلقی می‌شد و اقوام و ملیت‌های گوناگون از آن استفاده می‌کردند. این مقاله با اساس...

متن کامل

زندگی حرفه‌ای مؤذنان و بازتاب آن در ذهن و زبان مسلمانان: پژوهشی در تاریخ اجتماعی اسلام

اذان به عنوان یکی از شاخص‎های فرهنگی اسلام،‌ در بردارند? مجموع? وسیعی از عناصر و اجزای فرهنگی و اجتماعی است. از این‌رو علاوه بر بررسی تاریخچه‎ای از چگونگی پیدایش و تداوم سنت اذان گویی باید به جنبه‎های دیگر آن بویژه حضور آن به مثابه یک شغل در زندگی روزان? مسلمانان نیز پرداخت. در این نوشتار، ‌ابتدا تاریخچه‎ای از ابداع و تشریع این سنت در اسلام ارائه می‎شود و سپس با رویکرد تاریخ اجتماعی، عناصر تشکی...

متن کامل

طرحواره های تصویری در حوزه سفر زندگی دنیوی و اخروی در زبان قرآن

    یکی از ساخت‌های مفهومی مهم در پژوهش‌های معنی‌شناسان شناختی طرحواره‌های تصویری هستند. هر استعاره حاصل یک طرحواره مفهومی یا نگاشت بزرگ استعاری است. طرحواره‌های تصویری از تعامل انسان با جهان اطراف در ذهن وی شکل می‌گیرند. طرحواره‌های گوناگونی وجود دارد که بر درک استعاری ما از جهان تأثیر می‌گذارد و بسیاری از مفاهیم انتزاعی را به صورت استعاری ساختاربندی می‌کند. زندگی دنیوی و اخروی از جمله مفاهیمی...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مطالعات جامعه شناختی

جلد ۲۰، شماره ۱، صفحات ۱۶۳-۱۸۷

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023